**مواد الی چیست ؟ **

 ** مواد آلی**

مواد آلی به طور کلی به مجموعه ی بزرگی از مواد شیمیایی جامد، مایع یا گاز گفته می شود که در ترکیب خود دارای کربن باشند.  ولی به دلیل برخی از دلایل تاریخی ای که در ایم نقاله ذکر خواهیم کرد برخی از مولکول های دارای کربن جزو مواد آلیبه حساب نمی آیند. از این بین می توان به کربید ها ، کربونات ها ، اکسید های ساده ی کربن ، سیانید ها و آلوتروپ های کربن مثل گرافیت و الماس اشاره کرد. با وجود اینکه تمایز بین مواد آلیو غیر آلی (معدنی ) در شیمی از اهمیت خاصی بر خوردار است ولی این امر در مورد مولکول های کربن دار کاملا سلیقه ای و قراردادی است.

شیمی آلی ، شاخه از علم شیمی است که به بررسی تمام جنبه های مواد آلیمی پردازد.

تاریخچه

* اصالت حیات ( Vitalism )

واژه ی "آلی" در تاریخ به قرن 1 میلادی باز می گردد. در آن زمان ، دانشمندان غربی برای قرن های متمادی ، معتقد به vitalism یا اصالت حیات بودند. این نظریه بر این مبنا استوار است که تمام مواد فقط از عناصر کلاسیک سازنده ی شان یعنی آب ، خاک ، باد و آتش ساخته می شوند و برای ساختن آن ها ، باید یک نیروی حیات بخش (که در موجودات زنده وجود دارد ) آن ها را با هم ترکیب کند. آن ها معتقد بودند این مواد ساخته شده توسط نیروی حیات متفاوت است از آن موادی که در مواد معدنی و سنگ ها و ... وجود دارد. لذا یک دسته را آلی و یک دسته را غیر آلی یا معدنی نامیدند.

وایتالیسم حتی برای مدت ها بعد از به وجود آمدن تئوری اتمی جدید نیز به حیات خود ادامه داد. این تئوری برای اولین بار در سال 1824 زیر سوال رفت. یعنی زمانی که Friedrich wholer توانسط از سیانوژن اگزالیک اسید بسازد. اگزالیک اسید ماده ای است که توسط موجودات زنده سنتز می شود.  آزمای شبعدی آزمایش سال 1828 فردریک هولر بود که در آن از نمک پتاسیم سیانات و آمونیوم سولفات، اوره ساخت. اوره ماده ای بود که همیشه به عنوان ماده ی آلی به شمار می رفت و معتقد بودند وفقط در ادرار جانورانیافت می شود.  آزمایشات هولر توسط دانشمندان دیگر پیگیری شد و بسیاری از مواد آلیپیچیده بدون دخالت موجودات زنده و توسط شیمیدان ها ساخته شدند.

* طبقه بندی مدرن

طبقه بندی مواد شیمیایی به دو دسته ی آلی و معدنی بعد از ازبین رفتن وایتالیسم، باز هم پا بر جا ماند و تا امروز هم ادامه دارد. در دنیای مدرن، مواد آلیبه طور کلی به موادی گفته می شود که دارای میزان نسبتا زیادی اتم کربن در ترکیب خود باشند. با این تعریف می توان تعداد زیادی از مواد آلیرا نیز یافت که به طور کلی هیچ ارتباطی با موجودات زنده ندارند.

همانطور که گفته شد تمایز بین مواد آلیو معدنی کاملا سلیقه ای است و هیچ تعریف رسمی و بین المللی و مشترکی برای مواد آلیوجود ندارد. برخی از کتب موادی را آلی می خوانند که دارای حداقل یک پیوند C-H باشند. برخی دیگر می گویند موادی آلی هستند که دارای حداقل یک پیوند C-C باشند و برخی دیگر فقط وجود اتم کربن را وجه تمایز قرار می دهند.

با این وجود، اگر تعریف آخری را درست بشماریم (وجود اتم کربن ) باید فلزات و آلیاژ و برخی دیگر از مواد دارای کربن را از این بین خارج کنیم. برای مثال کربنات ها، کربنیل ها ، اکسید های ساده ی کربن ، سیانید ها ، آلوتروپ های کربن ، هالید ها و سولفید ها همه مواد معدنی دارای کربن هستند.

اگر تعریف C-H را درست در نظر بگیریم، ترکیباتی معدنی به حساب می آیند که برای کل تاریخ و نیز در زمان کنونی جزو مواد آلیمحسوب می شوند. برای مثال اوره و اگزالیک اسید هر دو ماده ی آلی هستند ولی هیچ پیوند C-H در آن ها وجود ندارد. با این وجود در کتاب آبی آیوپاک ( IUPAC ) این دو ماده به عنوان مواد آلیدر نظر گرفته شده اند.  به همین خاطر بسیاری از شیمیدان ها، مواد دارای C-H را فقط دسته ای از مواد آلیمی دانند.

به طور خلاصه می توان گفت بیشتر مولکول های دارای کربن به عنوان مواد آلی محسوب می شوند و در این بین تعداد کمی به عنوان استثنا قرار دارند.